Şarap nedir? Şarap fermente edip genellikle üzüm ile yaptığımız bir çeşit alkoldür.
Şarabı meyvelerden de elde edilebiliriz. Teknik olarak, istenilen bir meyve (Elma, armut, vişne, çilek, frenk üzümü gibi) şarap yapımında kullanılabiliriz. Eğer üzerinde sadece “Şarap” yazıyor ise üzümden yapılmıştır.
Kısaca Şarap Tarihi
Kısaca şarap tarihinden bahsetmek gerekirse; eskiden beri en kibar bir içki olarak ün yapmıştır. Özellikle Akdeniz çevresindeki büyük bağcı ülkelerde en başta gelen üzüm değerlendirme aracıdır. Örneğin Fransa, İtalya, İspanya ve Portekiz‘de üretilen üzümün %90’ından daha büyük bir bölümünden şarap elde edilmektedir. Bu ülkelerde şarabın herhangi bir statüsü olmadığı gibi, hemen herkes şarap hakkında bilgi sahibidir ve şarabı tanır.
Bira ve şarap insanların ilk içtikleri alkollü içkilerdir. Mezopotamya da yapılan kazılarda Sümerlerin milattan 7000 yıl önce bira ürettiklerine dair belgeler bulunmuştur. Bi nevi bizden çok önce şarap nedir sorusunu yanıtlamışlar. Şaraba ait belgeler ise M.Ö 3500 yıl öncesine aittir. Halbuki basit şekilde şarabın yapılması için birada olduğu kadar teknik bilgiye araç gerece ve hatta ateşe gerek yoktur. Taze üzüm şırası kendi haline bırakıldığında kısa bir sürede kendiliğinden fermantasyona uğrar ve tatlı olan şaraba dönüşür. Medeniyetin ilk aşamalarında yaşamış insanların bu olayı bilmemelerine ihtimal verilmez.
Şaraplık Üzümler
Her üzümden şarap olmaz, peki, şaraplık üzümler nedir? Şaraplık üzümler sofralık üzümlerden daha farklıdır; daha tatlı ve küçüktürler. Günümüzde çoğu şarap “Vitis vinifera” adı verilen Kafkasya kökenli tek bir asma türünden elde edilmiştir.
Vitis vinifera türünde oldukça fazla çeşit bulunmaktadır. Bunlardan en yaygın olanı Cabernet Sauvignon‘dur.
Şarabın Tadını Neler Etkiler?
Şarabın tadını etkileyen ve şarabın kalitesini belirleyen önemli bir kaç madde vardır. Peki, şarabın tadını neler etkiler?
En önemli ve ilk adım olan üzüm seçimi ve üzüm cinsi; kaliteli üzüm seçimi bir şarabı oldukça kaliteli yapabiliriz.
Şarabın yapım aşamalarından olan fermantasyon esnasında, fermentasyon ısısı ve süresi şarabın tadını etkiler.
Şarabın bir sonraki adımları olan maserasyon süresi, olgunlaştırma (yıllandırma) şarabın kalitesini doğrudan etkileyen faktörlerdir.
Şarap Terimleri
Bir şarap seçerken bildiğiniz şarap terimleri seçiminizi daha doğru yapmanızı sağlayabiliriz.
Vintage Terimi
Şaraplık üzümlerin olgunlaşması bütün bir yılı alır. Üzümün olgunlaşmasının uzun sürmesinden dolayı şarap üretimi yılda sadece bir kere yapılabiliyor. Bundan dolayı “Vint” ingilizce olarak “Winemaking” anlamına gelmekte ve “Age” ise şarabın yapıldığı yıl anlamına gelir. Bu kelimelerin birleşmesi sonucu Vintage Terimi ortaya çıkmıştır.
Vintage Teriminin anlamı, üzümlerin toplanıp şaraba dönüştürüldüğü yıldır. Kuzey yarım kürede üzüm hasat mevsimi Ağustos ve Eylül arasındadır. Güney yarım kürede ise hasat mevsimi Şubat ve Nisan arasında yapılabiliyor.
Non-Vintage
Bazen satın alacağınız şarabın üzerinde Non-Vintage (NV) etiketi görebilirsiniz. Bunun anlamı farklı yıllarda üretmiş bir kaç şarabın karıştırılması sonucu elde etmiş olmasıdır.
Monosepaj Şaraplar
Monosepaj şaraplar adındaki “mono” dan da anlayacağımız üzere tek bir üzüm çeşidi kullanılarak yapılan şaraplardır. Yapılan üzüm çeşidinin karakterini direkt yansıtırlar. Yapıldığı üzüm çeşidinin adıtla etikenlendiğini görmek oldukça yaygındır. Fakat bu bazı ülkelerce farklı anlamlandırılmış olmalıki, bazı monosepaj şaraplara farklı üzüm cinsleride (düşük ölçekte) eklenebiliyor. Buna rağmen etikette ana üzüm cinsinin ismi yazabilir.
Bu duruma bir örnek vermek gerekirse, Amerikan yasalarına göre bir şarabın %75’i X üzümünden, %25’i ise Y üzümünden yapılabilir ve aldığınız şarabın etiketine X Şarabı yazabilir.
%75: ABD, Şili, Güney Afrika, Avustralya, Yunanistan.
%80: Arjantin.
%85: İtalya, Fransa, Almanya, Avusturya, Portekiz, İspanya, Yeni Zellanda.
Kupaj Şaraplar
Kupaj şaraplar, monosepaj şarapların aksine birden fazla üzüm çeşidi kullanılarak yapılır. Ortaya çıkmasının asıl kökeni, farklı üzüm çeşitlerinin kendine has olan özelliklerinin birleştirilip çok daha farklı tatlar ortaya çıkarmak. Günümüzde de en ünlü şarap bölgeleri kupaj şarapları yapar. Yapımı oldukça gelenekseldir.
Çoğu kupaj şarabı, fermantasyon ve yıllandırma işlemlerini tamamlandıktan sonra karıştırılır. Üzümler birbirleriyle harmanlanıp birlikte fermente edildiğinde buna ingilizcede “field blend“, türkçe karşılığında ise “Kupajlama” denir.